1. H. pylori là gì?

Helicobacter pylori (H. pylori) là một loại vi khuẩn có hình xoắn, sống chủ yếu trong lớp nhầy niêm mạc dạ dày. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày – tá tràng, viêm dạ dày mạn tính, và là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến ung thư dạ dày. Theo thống kê, khoảng 50% dân số thế giới nhiễm H. pylori, trong đó phần lớn không có triệu chứng rõ ràng, khiến việc phát hiện sớm trở nên đặc biệt cần thiết.

2. Khi nào cần xét nghiệm H. pylori?

Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm H. pylori khi người bệnh có các biểu hiện như:

• Đau hoặc nóng rát vùng thượng vị, đặc biệt khi đói hoặc sau ăn.

• Buồn nôn, nôn, chướng bụng, ợ hơi, ợ chua.

• Có tiền sử viêm loét dạ dày – tá tràng hoặc người thân bị ung thư dạ dày.

• Theo dõi hiệu quả điều trị diệt H. pylori sau phác đồ kháng sinh.

3. Các phương pháp xét nghiệm H. pylori phổ biến

Hiện nay có nhiều kỹ thuật xét nghiệm giúp phát hiện H. pylori với độ chính xác cao, bao gồm:

• Xét nghiệm hơi thở ure (Urea Breath Test – UBT): Người bệnh uống dung dịch chứa ure đánh dấu, sau đó đo khí thở ra để xác định sự tồn tại của H. pylori. Đây là phương pháp không xâm lấn, nhanh, chính xác cao và thường được khuyến cáo sử dụng đầu tiên.

• Xét nghiệm kháng nguyên H. pylori trong phân: Phát hiện trực tiếp kháng nguyên của vi khuẩn trong mẫu phân, phù hợp cho cả chẩn đoán ban đầu và kiểm tra sau điều trị.

• Xét nghiệm huyết thanh học: Tìm kháng thể kháng H. pylori trong máu. Tuy nhiên, kết quả có thể dương tính ngay cả khi vi khuẩn đã bị tiêu diệt, nên ít dùng để đánh giá kết quả điều trị.

• Nội soi dạ dày và sinh thiết: Trong trường hợp nghi ngờ tổn thương nặng, bác sĩ có thể chỉ định nội soi để lấy mẫu mô, thực hiện các test urease nhanh hoặc nhuộm mô học nhằm xác định chính xác sự hiện diện của H. pylori.

4. Ý nghĩa của xét nghiệm H. pylori

Việc phát hiện sớm H. pylori giúp:

• Ngăn ngừa tiến triển thành loét dạ dày – tá tràng và ung thư dạ dày.

• Xác định nguyên nhân đau dạ dày mạn tính, tránh điều trị sai hướng.

• Theo dõi hiệu quả diệt trừ vi khuẩn sau khi hoàn tất liệu trình kháng sinh.

5. Lưu ý trước khi xét nghiệm

• Không dùng kháng sinh, thuốc ức chế bơm proton (omeprazol, esomeprazol, pantoprazol...) ít nhất 2 tuần trước khi làm test hơi thở hoặc test phân.

• Nên nhịn ăn 4–6 giờ trước khi thực hiện xét nghiệm.

• Với nội soi, cần tuân thủ hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ.

6. Tại sao nên xét nghiệm H. pylori định kỳ?

Do H. pylori có thể lây qua đường miệng – miệng hoặc phân – miệng, nguy cơ tái nhiễm vẫn tồn tại, đặc biệt trong môi trường sống và ăn uống chung. Xét nghiệm định kỳ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa lâu dài.

Kết luận:

Xét nghiệm tìm H. pylori là bước quan trọng trong chẩn đoán và phòng ngừa các bệnh lý dạ dày. Việc chủ động kiểm tra định kỳ không chỉ giúp bảo vệ dạ dày mà còn giảm thiểu nguy cơ ung thư và nâng cao chất lượng cuộc sống.